Bệnh tật, mê tín nguồn cơn gây trọng án
Vì sao gia tăng tội ác trong gia đình?
Đầu tiên, chúng ta phải khẳng định rằng, tội ác trong gia đình gia tăng đã và đang báo hiệu một sự xuống cấp đạo đức trầm trọng. Những nền nếp, trật tự xưa trong gia đình nhiều nơi đang bị đảo lộn. Có bao giờ, con cái lại dám chửi bới, cầm dao đuổi chém cha mẹ, vợ chồng giết hại lẫn nhau… Nguyên nhân của sự suy thoái đạo đức được lý giải, đó là do “mặt trái” của cơ chế thị trường, do sự sa sút của ý thức đạo đức cá nhân, do giáo dục của gia đình và nhà trường, do tác động của văn hóa ngoại nhập, do Internet, do phim ảnh và game bạo lực, do bản tính xấu xa và ích kỷ, do lối sống hưởng thụ, ăn chơi đua đòi, do cha mẹ và người lớn thiếu gương mẫu…
Thượng tá Nguyễn Minh Đức, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, Học viện Cảnh sát nhân dân cho biết mỗi vụ trọng án do mâu thuẫn trong gia đình đều có nguyên nhân khác nhau, nhưng đa số xuất phát từ mâu thuẫn, tranh chấp về tiền bạc, quyền lợi (chia thừa kế, tài sản…). Những mâu thuẫn này thường âm ỉ, kéo dài. Sở dĩ như vậy vì cuộc sống trong xã hội hiện đại, nhiều khi tiền bạc, lợi ích vật chất làm con người mất hết đạo đức, lí trí; một số người sống quá thực dụng, không quan tâm đến tình cảm, đạo đức, chỉ nghĩ đến tiền bạc, vật chất. Những mâu thuẫn ấy không được giải quyết triệt để dẫn đến tư tưởng quẫn bách, gây án.
Có người cho rằng, những kẻ phạm tội có gene di truyền. Trả lời về việc có hay không gene tiềm ẩn tội phạm, Thượng tá Đức cho rằng, qua nghiên cứu, chưa thấy có gene di truyền liên quan đến các yếu tố tội phạm nhưng những người sinh ra trong gia đình có nhiều người phạm tội, gia đình có hoạt động vi phạm pháp luật hoặc giáo dục kém thì tiềm ẩn nguy cơ nhiều hơn những người sinh ra trong gia đình lễ giáo, nền nếp, được học hành tử tế. Những người phải chứng kiến cảnh bạo hành gia đình từ khi còn nhỏ thì khi lớn lên dễ mang tính bạo lực, có những hành vi lệch chuẩn. Chính vì vậy, ông cha ta có câu “lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống” để nhắc nhở những người sắp lập gia đình cần tìm hiểu kỹ về đối phương, biết về gia cảnh, hình dáng, nòi giống hiện tại cũng như các đời nhà trước xem có phải là gia đình lễ giáo, nền nếp không, hình thức bên ngoài thế nào, có khả năng bị biến dị gene hay không?
Về mặt khách quan, có thể nói, tội ác trong gia đình là một loại tội phạm khó xác định trước, bởi nhiều mâu thuẫn nảy sinh âm ỉ trong gia đình, không phải lúc nào cũng bộc lộ ra cho mọi người xung quanh nhận biết để có biện pháp phòng ngừa. Tuy nhiên, không phải vụ nào cũng vậy. Nhiều vụ án trong gia đình, mâu thuẫn nảy sinh từ nhiều năm, nhiều lần vợ chồng, con cái, bố mẹ cãi nhau, đánh nhau… nhưng không được xã hội quan tâm nên dẫn đến đỉnh điểm và bi kịch xảy ra.
Chẳng hạn, trong vụ đốt xăng ở Hải Phòng, chuyện bố mẹ chồng mâu thuẫn, đánh đập con dâu vì “không đẻ được con trai” đã diễn ra nhiều năm và cả xóm Trại không ai không biết. Ngay cả khi xảy ra sự việc Điệp dùng xăng phóng hỏa, đốt cả nhà khiến 6 người, trong đó có Điệp cũng bị bỏng, nhiều người vẫn nghĩ gia đình này lại va chạm với nhau nên không sang can ngăn, chỉ đến khi cả 6 người được đưa đi cấp cứu, người dân xóm Trại mới biết bi kịch vừa ập đến với gia đình ông Hậu. Hay những người bị quẫn bách về nợ nần, hằng ngày họ bị các đối tượng cho vay nợ đến đe dọa, đòi nợ, ném chất bẩn vào nhà uy hiếp… chẳng nhẽ các gia đình xung quanh, hay chính quyền, Công an phường không biết?
Theo Thượng tá Đức, sự quan tâm của cộng đồng xã hội, đấu tranh, chống lại hành vi bạo lực ở nhiều nơi còn yếu đến mức báo động. Trước những hành vi bạo lực, trái pháp luật, nhiều người dân thờ ơ, né tránh, không dám ngăn chặn, đấu tranh. Đặc biệt, đối với các mâu thuẫn trong nội bộ gia đình thì hàng xóm ngại can thiệp, không muốn va chạm, một phần do cuộc sống hiện đại quá tất bật, không có điều kiện quan tâm đến nhau, một phần do ý thức công dân chưa tốt. Trong xã hội ngày xưa, tính cộng đồng làng xã cao, thuần phong, mỹ tục đã tạo cho con người cách sống thuần túy, nhường nhịn lẫn nhau. Hơn nữa, do xấu hổ với làng xóm, bạn bè xung quanh nên các thành viên trong gia đình thường kiềm chế mâu thuẫn, giải quyết theo hướng tích cực, êm đẹp.
Giải pháp nào để đẩy lùi tội ác trong gia đình?
Mỗi con người tốt sẽ tạo ra một gia đình tốt, nhiều gia đình tốt sẽ tạo ra một xã hội trong sạch, đẩy lùi cái ác. Chính vì thế, môi trường giáo dục trong mỗi gia đình rất quan trọng, một gia đình nền nếp, cha mẹ gương mẫu, dạy bảo con ngoan, biết thương yêu lẫn nhau thì khó có thể nảy sinh những đảo lộn trật tự về đạo đức. Trong cuộc sống, không tránh khỏi các mâu thuẫn nhưng những gia đình có nền nếp, giáo dục, họ biết biết giải quyết các mâu thuẫn đó như thế nào, không để đẩy lên đến mức đỉnh điểm. Ví dụ như các mâu thuẫn về tranh chấp đất đai, tài sản, các bên cần ngồi lại với nhau để bàn bạc, thống nhất, đưa ra phương án hợp tình hợp lý.
Đại tá Hồ Sỹ Tiến, Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự cho biết, cần tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở, cụ thể là các tổ hòa giải và các tổ chức xã hội ở địa bàn cơ sở như thanh niên, phụ nữ, tổ hòa giải… Bởi họ chính là nơi có khả năng phát hiện những mâu thuẫn trong nhân dân, đặc biệt trong các gia đình để từ đó có các biện pháp hòa giải hay có các giải quyết để tháo gỡ các khó khăn cho người dân. Chẳng hạn, khi vợ chồng mâu thuẫn, va chạm, tổ hòa giải, hội phụ nữ cơ sở có thể đến tìm hiểu nguyên nhân và hòa giải mâu thuẫn giữa hai bên. Đối với người mắc bệnh hiểm nghèo, chính quyền địa phương có thể trợ cấp khó khăn, động viên tinh thần để họ vượt qua sự mặc cảm bản thân và tích cực chữa bệnh.
Lực lượng Cảnh sát khu vực cũng phải thực sự đi sâu, đi sát, nâng cao trách nhiệm trong việc quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, để từ đó phát hiện các nguyên nhân, điều kiện có thể phát sinh trọng án, kịp thời tham mưu cho chính quyền địa phương giải quyết. Đối với những kẻ côn đồ, nghiện ngập cờ bạc, ma túy thì lực lượng Công an cần phối hợp với chính quyền địa phương thường xuyên nắm bắt tình hình, gọi hỏi răn đe, ngăn chặn sớm những nguy cơ gây án.
Đại tá Hồ Sỹ Tiến cũng kiến nghị Bộ Y tế phải có giải pháp quản lý những người mắc bệnh nan y, tâm thần đang sống ở ngoài xã hội. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nên phối hợp với chính quyền các cấp cho những người bệnh nan y có việc làm và trợ cấp cho họ có việc làm, thu nhập để ổn định cuộc sống.
PHÒNG NGHIỆP VỤ & AN TOÀN LOTUS SECURITY
